Elisabeth Sparkle krijgt te horen dat haar tijd als tv-ster verleden tijd is. Dan komt ze in aanraking met de drug The Substance, waardoor ze een nieuwe kans lijkt te krijgen op jeugdige beroemdheid.
The Substance is door Leander den Boer op 24 september 2024 beoordeeld met een 9 / 10.
De film begint exemplarisch: de Walk of Fame-ster van Elisabeth Sparkle (Demi Moore) wordt in beton gegoten en in de loop van jaren verwaarloosd. Beroemdheid is vergankelijk, zo insinueert de film. Hier komt ook Sparkle achter, wanneer ze op haar vijftigste verjaardag van haar verwaande tv-baas (Dennis Quaid) te horen krijgt dat haar tijd als fitness-persoonlijkheid nu echt wel geweest is. Maar dan komt The Substance op haar pad, een drug die ervoor kan zorgen dat ze terugkeert in de entertainmentwereld als jeugdige kloon. Elke week moet ze met deze kloon, genaamd Sue (Margaret Qualley), van plaats wisselen. Dat gaat niet geheel zonder consequenties.
Transformatie en schoonheid zijn de centrale thema's in deze film. Op het eerste oog doet The Substance daarom enorm denken aan de films van regisseur David Cronenberg (The Fly, Videodrome), waarbij de mentale transformatie van karakters vaak gepaard gaat met fysieke transformatie en dit de nodige "body horror" oplevert. Deze film gooit een maatschappelijk zeer actueel sausje over dit concept heen. The Substance confronteert de kijker met de rol van machtsverhoudingen en de behandeling van vrouwen in de tv-wereld, een thema dat op dit moment onder een vergrootglas ligt. Elisabeth Sparkle probeert zich te onttrekken van de notie dat je na je vijftigste niets meer waard bent in deze wereld.
‘Als je je overgeeft aan de absurditeit die de entertainmentwereld is, dan loop je met een grote glimlach de bioscoop uit.’
Aan body horror is er ook zeker geen gebrek. Net als in de films van Cronenberg, maar ook in recente voorbeelden als Titane (2021) en Men (2022), zien we de meest absurde transformaties voor onze ogen plaatsvinden. De praktische effecten en make-up zijn fenomenaal gedaan, en verdienen een nominatie bij de aankomende Oscars. Daarbij wel de waarschuwing dat The Substance door mensen met een lege maag of naaldenfobie beter even links gelaten kan worden. Ook de rest van de technische aspecten van de film, zoals de sound design en de schitterende decors, zijn geweldig uitgevoerd. Onder leiding van regisseur Coralie Fargeat worden we door middel van slim en indringend camerawerk als kijker geconfronteerd met onze obsessie voor schoonheid.
De twee hoofdactrices brengen de film naar een hoger niveau. Demi Moore, inmiddels 61 en het meest bekend van G.I. Jane (1997), is geknipt voor deze rol. Tijdens de promotie voor The Substance vertelde ze dat ze zelf als actrice wel eens te horen heeft gekregen dat ze moest afvallen na een zwangerschap en wat voor effect dit op haar had. De parallellen tussen haar en Elisabeth Sparkle zijn overduidelijk. En ook Margaret Qualley, een van de grootste up-and-coming sterren van Hollywood, is niet voor niets gecast als Sue, de nieuwe ster aan de tv-horizon in The Substance. Een speciale shout-out krijgt Dennis Quaid, die overduidelijk enorme lol heeft in zijn rol als de tv-baas, die symbool staat voor het Hollywood-patriarchaat. De absurditeit komt tot een hoogtepunt aan het einde van de film. Voor sommige kijkers zal de film hier misschien een té krankzinnige bocht nemen. Maar als je je overgeeft aan de absurditeit die de entertainmentwereld heet, dan loop je met een grote glimlach de bioscoop uit.
