Lui en Elle zijn een koppel op leeftijd. Ze wonen in hun propvolle appartement in Parijs, terwijl hij voor zijn dementerende vrouw zorgt.
Vortex is door Rick Schuttinga op 17 november 2022 beoordeeld met een 9,5 / 10.
Op papier is Vortex heel saai. Het maakt echter alle verschil dat de film komt van Gaspar Noé, iemand met durf, die maakt wat hij wil, die conventies opzij zet en creëert zonder concessies.
Vortex start met de credits, in strakke blokken vormgegeven. Deze openingstekst loopt naadloos over in het bewegende beeld. De daaropvolgende transitie naar split screen is even subtiel als mooi - het moment dat de levens van Lui (Dario Argento) en Elle (Françoise Lebrun; die een weergaloze rol neerzet) worden gescheiden. De grafische eenheid blijft tot de laatste seconde gehandhaaft. De credits zijn onderdeel van het geheel, er zit een gedachte achter en is geen noodzakelijke toevoeging.
‘Iemand met durf, die maakt wat hij wil, die conventies opzij zet en creëert zonder concessies.’
De split screen is fantastisch. Je ziet mensen op verschillende plekken - soms ver van elkaar, dan tegenover elkaar - tegelijkertijd, andere dingen doen. Op die manier kan Lui minutenlang op zijn typemachine tikken en zit Elle aan tafel voor zich uit te staren. Het knappe is dat zelfs de alledaagse gebeurtenissen geen moment saai zijn; de ruim twee uur boeit van begin tot eind.
Ook de wisselwerking in het opgedeelde scherm is prachtig. Elle leeft rechts, Lui links, maar opeens zijn ze gewisseld en is dat onopgemerkt gebeurt op het moment dat ze elkaar passeerde. Het vasthouden aan de schermdeling maakt diepe indruk wanneer één niet meer wordt gebruikt.
Over het banale van het (dagelijks) leven en de ellende die komt kijker bij ouder worden, de eenzaamheid en machteloosheid druipt van het scherm. Lui is een belangrijk boek aan het schrijven, een bezigheid waarvan je al weet dat het triviaal is. Het ding zal nooit afkomen, maar vult de anders zo lege dagen. De bijbehorende diepgaande gesprekken zijn dan best confronterend.
De lange shots worden soms met een fractie van een seconde zwart onderbroken als overgang. Dit stoort niet, maar hiermee kan Gaspar wel het linker- en rechterbeeld synchroniseren. Bij sommige scènes stel je jezelf de vraag hoe hij dit technisch heeft klaargespeeld.
Vortex is misschien Noé's meest ingetogen werk, toch zie je duidelijk zijn signatuur. Hij spaart zijn personages niet, houdt geen rekening met de gevoelens van kijkers en toont de treurnis zoals het is. Noé's nieuwste film is niet schokkend, maar wonderschoon in al haar eerlijkheid.
Te zien op Pathé Thuis en Sooner
