Tijdens de Tweede Wereldoorlog baant het Joodse jongetje Joska (Petr Kotlár) zich een weg door Oost Europa op zoek naar zijn ouders. Tijdens zijn zwerftocht wordt hij het mikpunt van de sadistische plattelandsbevolking.
The Painted Bird is door Vince Christiaans op 19 oktober 2020 beoordeeld met een 8,5 / 10.
"Het boek was beter." Bij elke boekverfilming hoor je diezelfde dooddoener, rap gevolgd door de nekslag: "Ja, in je hoofd is alles veel mooier/groter/vetter/emotioneler dan in een film." Vergelijken is niet alleen onnodig, maar ook onnozel. Boek en verfilming hoeven elkaar niet te overtreffen. Sterker nog, vaak verbeteren ze elkaar.
Deze verfilming van Jerzy Kosinski's The Painted Bird (1965) is een goed voorbeeld. Het komt zelden voor dat een verfilming de essentie van het boek zo goed weet te vatten, ondanks de verschillende gebreken. Regisseur Václav Marhoul is bijna slaafs aan het bronmateriaal, waardoor elke memorabele scène uit het boek hier terug te zien is.
‘The Painted Bird zoekt naar het contrast tussen schoonheid en zwartgalligheid.’
Het is een flinke prestatie, maar het leidt wel tot een speelduur van bijna drie uur. Hoewel de tijd voorbijvliegt is The Painted Bird allesbehalve een luchtige zit. De avonturen van de jonge Joska zijn vaak gruwelijk en nog vaker diep triest. De brutaliteit die hem ten deel valt is in sommige scènes zelfs zo wreed dat de film op een zwarte komedie gaat lijken.
Joska ondergaat deze absurde gruwelijkheden zonder veel verzet. Voor hem is geweld en lijden een vast onderdeel geworden van het leven. Je kijkt er dus ook niet van op wanneer hij soortgelijk gedrag gaat vertonen. Zoals een scherpschutter tegen het einde van de film beaamt: "Oog om oog, tand om tand."
Kijkers met een zwakke maag krijgen zwaar te verduren, want de onsmakelijke details worden niet geschuwd. Toch beschikt Marhoul's film, net als Kosinski's boek, over een macabere schoonheid. The Painted Bird is opgenomen in prachtig zwart-wit en maakt dankbaar gebruik van de vele karakteristieke gezichten die de cast rijk is.
Vooral de bijrollen en figuranten helpen om je te transporteren naar het Oost Europa ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Het begint te wringen wanneer er bekende gezichten gezichten opduiken. Barry Pepper, Stellan Skarsgård, Harvey Keitel en Udo Kier zijn stuk voor stuk goeie acteurs, maar hun aanwezigheid (en nasynchronisatie) doet af aan de illusie die de film op elk ander moment weet te creëren.
The Painted Bird zoekt altijd naar het contrast tussen schoonheid en zwartgalligheid. In deze schemerwereld maakt Marhoul zich het verhaal eigen. Net als het schrijven van Kosinski is Marhouls regie zelden subtiel, maar beide versies van dit verhaal nestelen zich diep in je brein en blijven daar nog lang rondspoken.
Te zien op Pathé Thuis en CineMember
