Is het moreel aanvaardbaar om een burgerbevolking om te brengen om de vijand op de knieën te dwingen?
The Natural History of Destruction is door Rick Schuttinga op 4 mei 2023 beoordeeld met een 7 / 10.
Je verwacht dat een film over bombardementen direct explosief begint, maar The Natural History of Destruction opent heel gemoedelijk met een Duits stadje, vrolijke burgers en een zomers sfeertje. Het blijkt de juiste keuze, want ga je iets verwoesten en wil je daarmee impact maken dan moet je eerst zorgen dat het getroffene een gezicht heeft. In dit geval normale mensen, vrouwen, mannen, kinderen en ouderen; geen militairen.
Het is de vraag die Sergei Loznitsa stelt: is het acceptabel om burgers te bombarderen voor een hoger doel? Het antwoord geeft hij niet, dat is volledig aan de kijker, de documentaire zet je wel aan het denken én je steekt er zeker ook één en ander van op.
‘De mensheid zal nooit leren van het verleden, dat is een zekerheid.’
The Natural History of Destruction is een typische film van Sergei Loznitsa. De Oekraïense filmmaker pakt een onderwerp, vaak uit de Russische regio, en vertelt een historisch verhaal door middel van archiefbeelden. Een duidelijk narratief gebruikt hij niet, toch gaat Loznitsa chronologisch door bepaalde gebeurtenissen heen en kan de kijker er op die manier zijn eigen verhaal uit filteren.
Zoals het een Loznitsa betaamd is ook deze documentaire aan de lange kant, vol met herhaling en langgerekte shots. Of zijn films iets met je doen hangt volledig af van het onderwerp. Of de bombardementen als gruwelijk worden ervaren hangt weer af van de bril waardoor de beoordelaar kijkt: wie is vriend en wie vijand? Betreft het de verwoesting van 'de goeden' of 'de slechten'?
Vanuit de lucht ziet een bombardement er sereen uit en dat is juist zo beangstigend. Een rits vallende bommen om niet veel later ver weg op de grond grote stofwolken en vuurzeeën te creëren. Visueel is de documentaire aantrekkelijk.
Een vergelijking met hedendaagse dronepiloten is eenvoudig gemaakt, al is het vandaag de dag veilig aan de andere kant van de wereld en werden vliegtuigen toen daadwerkelijk neergehaald, toch is het beide onpersoonlijk; de vermoorde vijand blijft anoniem en kijk je nooit in de ogen.
Nazi-Duitsland bombardeert Londen en de geallieerden bombarderen talloze Duitse steden. Veelal waar zich militaire industrie bevindt, maar heel nauwkeurig zijn de bombardementen niet. En de geallieerde legerleiding is daar ook open en eerlijk over als Churchill zegt dat iemand zei dat bommen nooit een oorlog hebben gewonnen, maar dat we dat we eens zullen zien tijdens het aankomende experiment. Burgerbombardementen een experiment noemen, het is nogal koelbloedig. Het toont de treffende manier waarop oorlog wordt geleidt: zakelijk vanaf veilige afstand vanachter een bureau. En het doel is duidelijk: de vijand op de knieën dwingen; zonder concessies.
En daarmee kun je makkelijke de vergelijking trekken naar het heden met de bombardementen van Rusland op Oekraïne. Iets wat we (het Westen) afkeuren, maar ook die mening is afhankelijk van de bril waardoor je naar de situatie kijkt en voor welke partij je bent. Hoe dan ook zal de mensheid nooit leren van het verleden, dat is een zekerheid.
Te zien op Pathé Thuis en CineMember
