Tijdens zijn tweede ambtstermijn als president van de Verenigde Staten voelt Richard M. Nixon (Anthony Hopkins) zich belaagd door de pers, onbegrepen door het Amerikaanse volk en verlaten door zijn vertrouwelingen.
Nixon is door Vince Christiaans op 27 oktober 2020 beoordeeld met een 8,5 / 10.
Eigenlijk is elke Amerikaanse president een omstreden figuur. Wie de rol ook vervult, controverse lijkt haast onontkoombaar voor de 'leider van het vrije Westen'. Toch zijn er enkele namen op te noemen die, zelfs jaren na hun presidentschap, nog steeds heftige discussies teweegbrengen. In die categorie valt Richard M. Nixon (1913-1994); één van de meest fascinerende presidenten uit de recente geschiedenis.
Regisseur Oliver Stone is dezelfde mening toebedeeld. Vandaar zijn poging om de vernederde oud-president te onderzoeken in het politieke drama Nixon. Hij doet hier ruim drie uur over, maar aan het eind van de rit blijft Richard Nixon, hier gespeeld door Anthony Hopkins, een ongrijpbaar figuur. De film is dan ook niet het definitieve antwoord op de vraag: wie was Richard Nixon?
‘Oliver Stone's oordeel over Richard Nixon is niet zo vernietigend als je zou verwachten.’
Net als Oliver Stone's thriller JFK (1991) is Nixon geen historisch document. Het is juist een poging om de gebeurtenissen van het verleden in een kader te plaatsen. Met JFK probeerde Stone je te overtuigen van de theorie dat John F. Kennedy het slachtoffer was van een geheime staatsgreep in plaats van een eenzame schutter. Met Nixon probeert de regisseur het falen van een veelbelovende president te verklaren door in te zoomen op zijn emotionele en psychologische gebreken.
Stone's oordeel over Richard Nixon is in ieder geval niet zo vernietigend als je zou verwachten van een linkse Vietnamveteraan. Hij schetst Richard Nixon als een politieke vechtjas met aanzienlijke diplomatieke talenten, die ten onder is gegaan door menselijke valkuilen zoals onzekerheid, wantrouwen en afgunst.
Als verhaal laat deze film zich typeren als een tragedie. Stone laat verschillende keren zien dat Richard Nixon het in zich had om een fantastische president te worden. Tenminste, als hij zijn negatieve karaktertrekken beter onder controle had gehad. Het is nogmaals de vraag hoe Stone's constateringen opwegen tegen de werkelijkheid, maar het levert wel een sappige hoofdrol op voor Anthony Hopkins.
Toegegeven, fysiek lijkt Hopkins voor geen meter op Richard Nixon. Toch weet hij het verschil te overbruggen door middel van zijn lichaamstaal en stem. Wederom probeert Hopkins niet de werkelijkheid na te bootsen, maar zet hij Nixon neer als een man die zich bijzonder ongemakkelijk voelt in zijn eigen lichaam. Je krijgt het al benauwd als je naar hem kijkt.
Hopkins wordt bijgestaan door een gezelschap van sterke acteurs en actrices. Bijzonder is het aandeel van Joan Allen als Nixons vrouw Pat. Haar personage haalt het beste én het lelijkste in Hopkins' Nixon naar boven, waardoor hun scènes voor het meeste vuurwerk in de film zorgen. Keer op keer zien we hoe Nixon zijn vrouw wegduwt en weer omarmt, terwijl zij hem geduldig moed blijft inspreken.
Op historisch vlak laat Stone je vaak ploeteren. De dialogen zitten vol termen, namen en plaatsen die alleen kenners van recente Amerikaanse geschiedenis bekend in de oren zullen klinken. Gelukkig zorgt hij er wel voor dat de rode draad zichtbaar blijft. De film draait om de val van een president, dus zolang je op de hoogte bent van zaken als de Vietnamoorlog, het Watergateschandaal en Nixons aftreden ben je goed voorbereid.
Nog een punt van aandacht is de montage. Oliver Stone wisselt moeiteloos tussen verschillende soorten filmmateriaal en combineert een traditionele filmstijl met die van documentaires. Door het mengen van fictie en non-fictie creëert Stone een energieke film die schouder aan schouder kan staan met JFK. Geen betrouwbare geschiedenisles, maar wel een boeiende interpretatie van een spraakmakend mens.
Te zien op Disney+
