Tijdens zijn gevangenschap wordt Arthur Fleck (Joaquin Phoenix) benaderd door Lee (Lady Gaga). Ze is verliefd geworden op zijn alter ego en probeert hem over te halen om zich in de gedaante van Joker te verdedigen tijdens zijn proces.
Joker: Folie à Deux is door Vince Christiaans op 10 oktober 2024 beoordeeld met een 7,5 / 10.
De opening van Joker: Folie à Deux windt er geen doekjes om. Regisseur Todd Phillips trapt af met een Looney Tunes-achtige cartoon waarin Joker het gevecht aangaat met zijn schaduw. Verre van subtiel, maar Phillips maakt meteen duidelijk dat deze tweede Joker-film vooral bestaat om commentaar te leveren op zijn voorganger.
Aanvankelijk waren Todd Phillips en hoofdrolspeler Joaquin Phoenix niet eens van plan om een vervolg te maken. Joker (2019) moest op zichzelf staan, maar het financiële succes bracht daar verandering in. Warner Bros. drong aan op een vervolg en bleek bereid te zijn om Phillips veel meer creatieve vrijheid te geven. Toch lijkt het de reactie op de eerste film te zijn geweest die Phillips uiteindelijk over de streep trok.
‘Een soort paradoxaal succes.’
Joker: Folie à Deux draait nu een kleine week in de bioscopen en de reacties lopen al flink uiteen. Hardcore Joker-fans zijn woedend vanwege het muzikale karakter van de film en de manier waarop de 'boodschap' van het origineel is verminkt. Filmrecensenten vinden juist dat het vervolg te weinig doet om zijn bestaan te rechtvaardigen. Deze verdeeldheid komt zo mooi overeen met de verhaallijn van de film dat het nauwelijks toeval kan zijn.
Folie à deux, oftewel gedeelde waanzin. Je verwacht dat de titel slaat op de relatie tussen Arthur Fleck en zijn bewonderaar Lee, maar eigenlijk is de term van toepassing op elke persoon waar Arthur mee in aanraking komt. Iedereen heeft zijn of haar eigen ideeën over Joker. Lee ziet hem als een uitweg, volgens zijn advocate is hij slachtoffee van een psychische stoornis, de openbaar aanklager noemt hem een gevaarlijke gek en in de ogen van zijn fans is hij een vrijheidsstrijder.
Waar anderen allerlei betekenissen voor Joker hebben bedacht lijkt Arthur zelf niet in staat om uit te leggen waarom hij zijn daden heeft begaan. Sterker nog, hij lijkt de verantwoordelijkheid af te schuiven op zijn publiek. Arthur deed alleen wat zijn fans van hem verlangden om zichzelf in de schijnwerper te zetten. Ze lachten misschien niet om zijn grappen, maar ze reageerden wel op zijn uitbarstingen.
Toch schuilt er geen superschurk achter de schmink. Phillips en Phoenix laten herhaaldelijk zien dat Arthur Fleck niets meer is dan een lachspiegel voor de wereld om hem heen. De film zit vol voorbeelden van het samenspel tussen performers en hun publiek. Zo toont elke tv die we zien nieuwsbulletins over Arthurs proces, onderbroken door cartoons van het stinkdier Pepé le Pew; ooit een geliefd tekenfilmfiguur en nu een symbool van grensoverschrijdend gedrag.
Tegen het einde van de film rent Arthur zelfs langs een bioscoop waar A Bucket of Blood (1959) op het programma staat. Deze cultfilm gaat over een moordenaar die zijn slachtoffers bedekt met klei en tentoonstelt als kunstwerken. De culturele elite reageert enthousiast op zijn werk, waardoor hij zijn dodelijke praktijken moet voortzetten om zijn populariteit van nieuw bloed te voorzien.
Todd Phillips weet dus waar hij mee bezig is. Wat dat betreft is de (grotendeels) negatieve reactie van bioscoopbezoekers het beste wat Joker: Folie à Deux had kunnen overkomen. Een film die gaat over het niet toegeven aan de wensen van het publiek én zodoende niet toegeeft aan de wensen van het publiek is eigenlijk een soort paradoxaal succes.
Dat alles betekent niet dat Joker: Folie à Deux een geslaagde film is. In veel opzichten is dit vervolg even vermoeiend en pretentieus als zijn voorganger, maar de keuze om Arthurs hersenspinsels weer te geven als musicalscènes zorgt voor een interessante afwisseling. Phoenix en Lady Gaga gooien hun hele hebben en houden in deze scènes en het resultaat is mooi om te zien.
Folie à Deux is niet de klap op de vuurpijl waar sommige fans op hadden gehoopt. Joker is geen antiheld. Hij verandert niet in een halfgare Eddie de Clown en gaat ook niet op een rooftocht door de straten van Gotham City. In plaats daarvan probeert de film te achterhalen waarom wij als publiek deel willen nemen in de antisociale waanzin die deze Joker uitdraagt.
Wellicht ligt het vervolg nog te vers in ons geheugen. Sommige films hebben wat tijd nodig om te bezinken en ik verwacht dat Joker en Joker: Folie à Deux beter zullen werken als tweeluik dan als losstaande titels. De film is op zijn minst het bekijken waard vanwege het werk van Joaquin Phoenix. Zijn Joker is een loser van formaat en alleen een heel vaardig acteur kan ervoor zorgen dat je enige sympathie voor hem kan opbrengen.
Te zien op Pathé Thuis