De overleden Jacob Marley (Stephen Graham) wordt uit het vagevuur gehaald om de ziel van zijn nog levende compagnon Ebenezer Scrooge (Guy Pearce) te redden.
A Christmas Carol is door Vince Christiaans op 24 december 2023 beoordeeld met een 7 / 10.
Het verhaal van Ebenezer Scrooge is inmiddels zo verankerd in de jaarlijkse kersttraditie dat iedereen de essentie ervan wel kent. Een ouwe gierigaard wordt op kerstavond geterroriseerd door drie geesten, leert zijn lesje en besluit zijn leven te beteren. Het feit dat er wel één of twee nieuwe verfilmingen van A Christmas Carol opduiken bewijst dat Charles Dickens' vertelling nog steeds tot de verbeelding spreekt.
Gelukkig leidt het ook tot een hoop variatie op het bestaande verhaal. Een nieuwe versie moet immers andere keuzes nemen om indruk te maken. De ene regisseur maakt de film tot een musical, de ander tot een komedie. Weer andere creatievelingen besluiten om de cast aan te vullen met een stel Muppets of volledig te animeren met de laatste motion capture technieken.
‘Wellicht is Guy Pearce een te realistische Scrooge.’
Het zijn allemaal legitieme manieren om Dickens' relaas nieuw leven in te blazen. Helaas wordt er bij veel nieuwe interpretaties dezelfde fout gemaakt en wordt het narratief uit het oog verloren. Ze razen door het verhaal in de volle overtuiging dat de meeste kijkers wel bekend zijn met wat er staat te gebeuren.
Dat kan over deze nieuwe versie door scenarist Steven Knight en regisseur Nick Murphy niet gezegd worden. Deze Christmas Carol verscheen in 2019 als een driedelige miniserie en werd onlangs als lange film toegevoegd aan de bibliotheek van Disney+. Maar wie denkt te worden getrakteerd op een hartverwarmend kerstverhaal zal zijn verwachtingen moeten bijstellen, want deze productie is een bijzonder grimmige bedoening.
Laten we beginnen met het feit dat Guy Pearce een geïnspireerde keuze is voor de rol van Ebenezer Scrooge. Hij is een stuk jonger dan we van dit personage gewend zijn en hij heeft in tegenstelling tot zijn tegenhangers een grote behoefte om zijn filosofieën over de mens met anderen te delen. Zo krijgt zijn ondergeschikte Bob Cratchit (Joe Alwyn) te pas en te onpas te horen hoe verdorven de mensheid wel niet is.
Wanneer Scrooge door de geest van zijn overleden partner Marley (Stephen Graham) tot bekering wordt gemaand, moet hij daar dan ook niets van weten. Sterker nog, hij blijft verrassend lang volhouden dat hij het bij het rechte eind heeft. Zelfs na het vertrek van de derde geest heeft hij nog één laatste zetje van Marley nodig om bij zinnen te komen. Zo hardvochtig is geen enkele Scrooge ooit geweest.
Als het moment van transformatie dan eindelijk komt, lijkt Scrooge meer alsof hij een zenuwinzinking heeft gehad, dan dat hij is bekeerd tot het leiden van een goed leven. Pearce struikelt over zijn eigen woorden om zijn intenties duidelijk te maken aan Bob en zijn gezin, terwijl diens vrouw Mary (Vinette Robinson) haar angst nauwelijks kan verhullen.
In tegenstelling tot het boek en eerdere verfilmingen heeft Mary Cratchit een veel groter aandeel in het verhaal. We komen erachter dat Mary een paar jaar van tevoren geld heeft geleend van Scrooge voor de levensreddende operatie van haar zoontje Tim (Lenny Rush). Voor Scrooge was dit echter geen daad van liefdadigheid, maar een manier om te bewijzen dat mensen al hun principes opzij durven zetten voor een beetje geld.
Wat er tussen Mary en Scrooge is gebeurd laat zich raden. Gelukkig gaan de filmmakers niet te ver, maar ze maken het wel erg moeilijk voor de kijker om sympathie op te blijven brengen voor Scrooge. Ook de consequenties van zijn zakendeals dragen hier niet aan bij. Zo zien we hoe tientallen arbeiders omkomen in één van zijn mijnen omdat hij beknibbelde op de houten balken die de mijnschachten ondersteunen.
Dit is dus niet A Christmas Carol zoals Charles Dickens het ooit bedoeld heeft. De film snijdt een aantal heel volwassen onderwerpen aan die eigenlijk niet thuishoren in een fabeltje als dit. Daarnaast raakt de boodschap over naastenliefde en tweede kansen ondergesneeuwd door de morbide fascinatie die Knight en Murphy hebben met Scrooge donkere zijde.
Wellicht is Guy Pearce een te realistiche Scrooge. Zou iemand non-fictieve figuren als Harvey Weinstein of onze eigen Sywert van Lienden ooit geloven wanneer ze op eerste kerstdag berouw komen tonen bij hun slachtoffers? Dacht het niet! Het zou juist nog meer wantrouwen opwekken. Daarvoor maakte Dickens van Scrooge een karikatuur. Een rijke stinkerd zonder empathisch vermogen die zelfs zijn hardste uitspraken voorzag van een flinke dosis sarcasme.
Deze versie van A Christmas Carol behoort daardoor niet tot de beste, maar als drastische herinterpretatie is deze film zeker het kijken waard. De vormgeving is daarnaast fantastisch. Bij het zien van de besneeuwde steegjes van Victoriaans Londen en het horen van de muziek van Volker Bertelmann en Dustin O'Halloran wordt het vanzelf een paar graden kouder in huis. Het is alleen spijtig dat de film je vervolgens niet weet op te warmen met een ontroerende finale.
Te zien op Disney+
