Wanneer de jonge makelaar Thomas Hutter (Nicholas Hoult) voor een zakelijke afspraak naar het kasteel van Count Orlok (Bill Skarsgård) wordt gestuurd, blijft zijn echtgenote Ellen (Lily-Rose Depp) alleen achter. Wanneer ze lange tijd niets van hem hoort, groeit haar angst voor Thomas' excentrieke opdrachtgever.
Nosferatu is door Vince Christiaans op 3 januari 2025 beoordeeld met een 8,5 / 10.
Toen in 2015 bekend werd dat Robert Eggers zijn tanden ging zetten in een remake van Nosferatu: Eine Symphonie des Grauens (1922) werd het nieuws door horrorliefhebbers enthousiast ontvangen. De schrijver/regisseur van The Witch (2015) en later The Lighthouse (2019) leek uitermate geschikt om dit relikwie uit de oertijd van de film te vertalen naar een modern horrorspektakel. Het bleef even stil, maar na een lange ontwikkelingsperiode ziet Eggers' Nosferatu nu eindelijk het daglicht.
De ontstaansgeschiedenis van Nosferatu is al bijzonder op zich. Het origineel dateert uit het wilde westen van de copyright; een tijdperk waarin nogal losjes werd omgegaan met het intellectueel eigendom van schrijvers. Zo baseerde de Duitse regisseur F.W. Murnau zijn stille film op het ultieme vampierboek Dracula van Bram Stoker. In de hoop om te ontkomen aan het betalen van vergoedingen veranderde hij de locatie en de namen van de hoofdpersonages.
‘Dat de film zich lang rekt valt te vergeven, vooral omdat het geheel zo mooi in elkaar steekt.’
Al die veranderingen bleken uiteindelijk niet opgewassen tegen de rechtspraak en op verzoek van Stoker's erfgenamen werden zoveel mogelijk kopieën van Nosferatu vernietigd. Ondanks deze controverse heeft de expressionistische film een fundamentele impact gehad op de vorming van het horrorgenre. Zo is Murnau's gebruik van schaduwen zo opgegaan in de beeldtaal van filmmakers dat het vanzelfsprekend is geworden.
Daarnaast is de verschijning van Count Orlok bijna even herkenbaar als Dracula zelf. Hij is misschien niet zo aantrekkelijke als de dandy's gespeeld door Béla Lugosi, Christopher Lee en Gary Oldman, maar met zijn kromme silhouet, foetus-achtige hoofd en onnatuurlijk lange vingers is én blijft Orlok een akelige verschijning. In het vertolken van dit iconische wezen neemt acteur Bill Skarsgård het stokje over van Max Schreck, Klaus Kinski en Willem Dafoe.
Door zijn werk als Pennywise in de IT-films ligt de keuze voor Skarsgård nogal voor de hand. Het acteren onder dikke lagen make-up gaat hem dan ook hier goed af. Toch is het vooral zijn stem die het verschil maakt. Skarsgård spreekt met een vochtig Oost-Europees accent, afgewisseld met gutturale geluiden en gekerm. In andere handen zou het lachwekkende zijn, maar hier creëren Eggers en Skarsgård de indruk dat Orlok een roofdier is uit een andere rang in de voedselketen.
De effectiviteit van Nosferatu wordt bespoedigd door de prachtige sets en locaties. Van grauwe Victoriaanse straten en besneeuwde bergtoppen tot het zwarte slot van Count Orlok; alles draagt bij aan een gevoel van onbehagen. Het kundige en ouderwetse camerawerk van Jarin Blaschke, waarbij de camera alleen in rechte lijnen beweegt, maakt dat Nosferatu zich in een wereld lijkt af te spelen waarin de wetten der natuur heel anders werken.
De drukkende sfeer zorgt er aan de andere kant wel voor dat Nosferatu ons geduld soms aardig op de proef stelt. De film duurt iets langer dan twee uur en met die lengte zijn er verschillende momenten waarop er geen nieuwe informatie naar voren komt en dat de spanning omslaat in eentonigheid. Een extra knipsessie om het verhaal wat strakker te trekken had de film goed gedaan.
Gelukkig is het optreden van Willem Dafoe als vampierjager Albin von Franz - niet te verwarren met de BN'er Abraham van Helsing - is een welkome oppepper. Dit personage is een wirwar van eigenaardigheden die door zijn medeleven en humor het grauwe tafereel voorziet van kleur. Nog een hoogtepunten is Herr Knock; de dienaar van Orlok. Knock wordt met enthousiasme gespeeld door Simon McBurney en zijn gruwelijke escapades maken hem tot een aandoenlijk grijs monstertje.
Toch staat de relatie tussen Orlok en Ellen Hutter (Lily-Rose Depp) alsnog centraal. Ellen is een jonge vrouw die vanwege haar angstaanjagende visioenen wordt beticht van hysterie. Hiermee trakteert Robert Eggers ons op een sterk staaltje negentiende-eeuwse geneeskunde, waarbij Ellen hevig gedrogeerd aan haar bed wordt gekluisterd, terwijl een groep mannen zich afvragen wat er toch mis is met die gekke meid.
Dat Ellen uiteindelijk meer dan alleen een seksuele fixatie voor Orlok blijkt te zijn is een uitvinding van F.W. Murnau. Toch is deze daad van zelfbeschikking aan Ellen's kant opvallend modern voor een film uit 1922. Logisch dat Robert Eggers de nadruk legt op de rol van Lily-Rose Depp. Haar acteerwerk is nog fysieker dan dat van Bill Skarsgård en - op wat hoogdravende monologen na - gaat zij er met de film vandoor.
Eggers' passie voor het concept spat er in ieder geval vanaf. Zo laat hij zich inspireren door het schaduwspel uit het origineel voor één van de mooiste effectshots van de film, waarin de schaduw van Orlok's hand zich uitstrekt over de daken van het stadje Wisborg. Dat de film zich lang rekt valt te vergeven, vooral omdat het geheel zo mooi in elkaar steekt. Nosferatu is fraai en naargeestig tegelijkertijd; een gegeven dat wordt samengevat in een knaller van een eindshot.
Nu in de bioscoop
