Peter (Richard Benjamin) en John (James Brolin) reizen af naar Delos; een pretpark voor volwassenen waar robots figureren als de inwoners van het Wilde Westen, de Romeinse tijd en de Middeleeuwen. Het lijkt op een leuke vakantie totdat de robots worden aangetast door een computervirus.
Westworld is door Vince Christiaans op 8 februari 2024 beoordeeld met een 7,5 / 10.
Voor iedereen die een scheut van ongemak voelt bij het horen van termen als kunstmatige intelligentie, AI of ChatGPT is het goed om nog eens de worstcasescenario's te doorlopen die Hollywood ons de afgelopen decennia heeft voorgeschoteld. In vergelijking met de op hol geslagen computers uit 2001: A Space Odyssey (1968) en The Terminator (1984) zijn AI-gegenereerde afbeeldingen waarop mensen meer dan tien vingers hebben nog vrij onschuldig.
Qua cynisme komt het scenario van de film Westworld toch wel in de buurt van de huidige ontwikkelingen rondom AI. Het grote publiek zal de voor- en nadelen van deze technologie in hun dagelijkse leven voornamelijk tegenkomen via commerciële toepassingen in plaats van de wetenschappelijke of militaire. Westworld gaat dan over een pretpark waar intelligente robots voor interactieve entertainment zorgen.
‘Westworld is meer dan alleen een blauwdruk voor zijn succesvolle broertje Jurassic Park.’
Dat moet natuurlijk misgaan. Tijdens het bezoek van Peter Martin (Richard Benjamin) en John Blane (James Brolin) begint een cowboyrobot - gespeeld door westernicoon Yul Brynner - zich te misdragen. Voor filmliefhebbers klinkt een futuristisch resort dat in een nachtmerrie verandert natuurlijk heel bekend. Niet zo heel vreemd, want Westworld werd geschreven en geregisseerd door Jurassic Park-auteur Michael Crichton.
Crichton werkte jarenlang als dokter, maar vond succes in een carrière als professioneel doemdenker. Met zijn thrillers waarschuwde hij lezers voor buitenaardse virussen, genetische manipulatie, klimaatextremisme, quantum- en nanotechnologie. Crichton stelde dat de wetenschap ten alle tijden kwetsbaar was voor uitbuiting. Zo redeneerde hij in Westworld en Jurassic Park dat de ontwikkeling van revolutionaire technologieën waarschijnlijker is als er veel geld mee verdiend kan worden.
Naast zijn werk als schrijver kroop Michael Crichton ook een handjevol keren achter de camera, maar helaas wogen zijn talenten als regisseur niet altijd op tegen zijn ambities. Westworld en The First Great Train Robbery (1978) zijn de grote uitzonderingen, maar Crichton leek zich welbewust van zijn beperkingen en vertrouwde zijn verfilmingen voortaan liever toe aan bewezen filmmakers als Steven Spielberg, Richard Donner en Barry Levinson.
Met Westworld was Crichton echter in prima vorm. Natuurlijk zien de sets en special effects er in 2024 behoorlijk gedateerd uit, maar de opbouw van de wereld, de spanningsopbouw en de uiteindelijke chaos is effectief in beeld gebracht. Daarnaast zijn Richard Benjamin en James Brolin goed gecast. Met Benjamin als de stumper en Brolin als het alfamannetje die zijn onervaren vriend wegwijs maakt in het decadente pretpark.
Het resort wordt vertegenwoordigd door de hoofdopzichter gespeeld door Alan Oppenheimer. Het aanhoudende succes van het park is zijn topprioriteit. Dus wanneer een aantal robots opkomend gedrag beginnen te vertonen doet hij liever alsof er niets aan de hand is. Hier herkennen we een terugkerend thema in Crichtons werk. Namelijk zijn overtuiging dat complexe systemen inherent oncontroleerbaar zijn.
De ongehoorzaamheid van het systeem neemt de vorm aan van een scherpschutter met zilveren ogen. Yul Brynner speelt een duistere versie van zijn personage in The Magnificent Seven (1960). Buiten zijn opmerkelijke oogkleur verraadt deze cowboy zijn elektronische roots door houterige bewegingen en een tolerantie voor anderzijds dodelijke verwondingen. Als er één reden is waarom deze film mag worden herinnerd dan is het de manier waarop Yul Brynner deze killer gestalte geeft.
Hoewel er veel overeenkomsten te vinden zijn met Jurassic Park is Westworld meer dan alleen een blauwdruk voor zijn succesvolle broertje. Zo gaat de film o.a. in op het spanningsveld tussen onze fascinatie met gewelddadig entertainment en onze afschuw voor fysiek geweld. Het is wel zonde dat de spontane ontwikkeling van zelfbewustzijn onder de robots wordt afgedaan als het gevolg van een computervirus en vervolgens niet verder wordt behandeld.
In plaats van filosofisch geneuzel neemt Westworld genoegen met een lange achtervolgingsscène tussen Richard Benjamin en de Yul Brynner-bot. Hier is de vergelijking met The Terminator het snelst gemaakt. Het is dan ook niet gek dat Arnold Schwarzenegger meermaals heeft toegegeven dat Brynners mimiek in Westworld één van de voornaamste inspiratiebronnen was voor zijn rol in James Camerons actieklassieker.
Natuurlijk heeft de gelijknamige televisieserie de afgelopen jaren de aandacht afgeleid van het origineel. Toch blijft Westworld een bijzondere film. Niet alleen vanwege de invloed die de film heeft gehad op andere sciencefictionprojecten, maar ook vanwege de unieke pretparksetting en natuurlijk Yul Brynners iconische verschijning. Kijkend naar de huidige ontwikkelingen rond AI hoeven we ons gelukkig geen zorgen te maken dat Westworld binnenkort werkelijkheid wordt, maar aan de andere kant telt een gewaarschuwd mens voor twee.
Te zien op Apple TV+
