Nadat Professor Harold Oxley (John Hurt) vermist raakt tijdens zijn zoektocht naar een kristallen schedel roept de jonge Mutt Williams (Shia LaBeouf) de hulp in van de ervaren archeoloog Indiana Jones (Harrison Ford).
Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull is door Vince Christiaans op 23 juni 2023 beoordeeld met een 7 / 10.
In 1989 galoppeerden Indiana Jones en zijn vader de zonsondergang tegemoet. Steven Spielbergs bedoeling was overduidelijk; Harrison Ford kon zijn zweep en hoed aan de wilgen hangen, want Indiana Jones and the Last Crusade was het laatste bioscoopavontuur voor de archeoloog. Maar zoals bekend is een filmfranchise nooit meer dan één zucht verwijderd van een wederopstanding. In de jaren '90 lieten George Lucas en Harrison Ford al doorschemeren dat ze een vierde Indiana Jones-film wel zagen zitten. Het was Spielberg die de boot afhield.
Wellicht was het beter geweest als de zoektocht naar de Heilige Graal Indy's laatste uitstapje was geweest, maar in 2008 hees een grijze Ford zich toch weer in een leren jekkie voor Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull. Net zoals de Star Wars Prequels kon deze film opboksen tegen de torenhoge verwachtingen van fans. En hoewel Harrison Ford op een warm welkom kon rekenen werden de nieuwe personages en verhaalelementen niet op dezelfde wijze ontvangen. Het is bekend dat fans niet tegen verandering kunnen, maar hun reactie op Kingdom of the Crystal Skull was ronduit kinderachtig.
‘Het is bekend dat fans niet tegen verandering kunnen, maar hun reactie op Kingdom of the Crystal Skull was ronduit kinderachtig.’
Vreemd, want structureel wijkt de film niet veel af van Indy's eerdere avonturen. Voor de mythologie rondom de kristallen schedel liet George Lucas zich o.a. inspireren door de ancient aliens-nonsens van Erich von Däniken. Ook de zogenaamde ufocrash bij Roswell, New Mexico werd in het plot verwerkt. Op het eerste gezicht staan deze elementen haaks op de religieuze objecten die Indiana Jones eerder onderzocht, ware het niet dat het ufofenomeen inmiddels een haast religieuze status heeft verworven in onze collectieve fantasie. Je kunt je zomaar voorstellen dat men over duizend jaar gelooft dat Jezeke uit een ufo is gelazerd in plaats van uit Maria's onbevlekte schoot.
Maar toch, hoort een buitenaardse schedel thuis in het rijtje van religieuze objecten als de Heilige Graal, Sankara Stenen of de Ark van het Verbond? "Depends on who your god is," luidt Indy's relativerende antwoord. Bovendien sluiten de sciencefiction elementen goed aan op de tijdsperiode waarin Kingdom of the Crystal Skull zich afspeelt. Net zoals de jaren '30 en '40 werden gedomineerd door het conflict met nazi-Duitsland, zijn vliegende schotels, de Russen en atoombommen onlosmakelijk verbonden met de jaren '50. Logisch dus dat een Indiana Jones-film die plaatsvindt in 1957 zich laat inspireren door deze elementen.
Dat wil niet zeggen dat alle kritiek op dit vertraagde vervolg ongegrond was. Zo ziet Kingdom of the Crystal Skull er in vergelijking met de voorgaande films wel heel synthetisch uit. Het veelvuldig gebruik van sets en green screen werkt de geloofwaardigheid niet in de hand. Het is maar al te vaak duidelijk dat de acteurs zich in koele studio's bevinden in plaats van de exotische locaties waar het verhaal zich afspeelt. Het veelvuldige gebruik van computereffecten verergert dit probleem alleen maar.
Daarbij kampt de film met een overvolle cast. Naast Indiana Jones en zijn sidekick (Shia LaBeouf) maken we kennis met de dubbelspion Mac (Ray Winstone), een gehersenspoelde professor (John Hurt) en de nieuwe tegenstander Spalko (Cate Blanchett). Als klap op de vuurpijl mogen we halverwege de film de originele Jones-girl Marion (Karen Allen) tot het ensemble verwelkomen. Vervolgens krijgen de meeste personages amper de tijd om zich te ontwikkelen, wat leidt tot een rommelige film. Na 19 jaar wachten op een nieuwe Indiana Jones-film mocht je toch hopen dat er tijd was voor een aantal extra scriptrevisies?
Ondanks alles beschikt Kingdom of the Crystal Skull alsnog over de funfactor die Indiana Jones typeert. Harrison Ford is in zijn element als Indy en Blanchetts Spalko is een van de meest opvallende schurken in de serie. Daarnaast maakt de muziek van John Williams veel goed. Naast de bekende Raiders March voorziet hij de kristallen schedel van een heerlijk thema; hypnotiserend en buitenaards. De melige humor is natuurlijk ook weer aanwezig, maar bereikt met LaBeoufs ode aan Tarzan wel een tenenkrommend dieptepunt.
Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull is dus lang niet zo slecht als sommige fans geloven. Toch doen de filmmakers te weinig om het bestaan van dit vervolg te verantwoorden. De enige poging tot karakterontwikkeling lijkt teveel op de vader-zoonperikelen uit de voorgaande film en bovendien beschikt Kingdom of the Crystal Skull niet over de emotionele kern die The Last Crusade zo memorabel maakte. Het is te hopen dat regisseur James Mangold een beter excuus heeft verzonnen voor Indy's terugkeer, zodat deze iconische held met Indiana Jones and the Dial of Destiny het sluitstuk krijgt dat hij verdient.
Te zien op Disney+, Pathé Thuis en SkyShowtime
